Co to jest tarcica? Przewodnik po rodzajach i zastosowaniach

Co to jest tarcica?

Zastanawiając się nad tym, co to jest tarcica, warto zacząć od samej definicji. Tarcica to produkt uzyskiwany w wyniku przetarcia kłód drzewnych na określone wymiary i kształty, w zależności od zapotrzebowania. Jest on sortowany na klasy i klasyfikowany w różny sposób (u nas funkcjonuje klasyfikacja nordycka, popularna w Skandynawii i Europie).

Możemy też sortować poprzez ocenę wytrzymałościową i wizualną. Można to zrobić wizualnie jak i maszynowo (chociaż trudno jest ocenić wytrzymałość wizualnie). W dużych tartakach obie oceny odbywają się mechanicznie za pomocą kamer i maszyn oceniających wytrzymałość na ściskanie i rozciąganie. 

Proces ten odbywa się zazwyczaj w tartakach, gdzie kłody są cięte na mniejsze kawałki. Tarcica może mieć różną długość, szerokość oraz klasę, powierzchnię (np. szorstka/nieheblowana, egalizowana czy strugana/heblowana), co czyni ją wszechstronnym materiałem. Używana jest głównie w budownictwie, produkcji mebli, stolarki budowlanej oraz w innych dziedzinach, gdzie drewno stanowi podstawowy surowiec. Tarcica może też być poddana dalszej obróbce na np. drewno profilowane czy innym procesom np. suszenia, czy modyfikacji termicznej (thermodrewno). Drewno konstrukcyjne to też tarcica, ale taka, która posiada odpowiednie certyfikaty i odpowiada normom. Przeszła też ocenę wytrzymałościową.

Rodzaje tarcicy drewnianej

Wybór odpowiedniego rodzaju tarcicy zależy od specyficznych potrzeb danego projektu. Istnieje wiele rodzajów tarcicy, które można podzielić na różne kategorie w zależności od typu drewna oraz sposobu jego obróbki. Oto najważniejsze rodzaje tarcicy drewnianej.

1. Tarcica iglasta – pozyskiwana z drzew iglastych, takich jak sosna, świerk czy jodła. Charakteryzuje się większą dostępnością, często też mniejszą gęstością i mniejszym ciężarem. Zwykle jest tańsza i łatwej dostępna – jest popularna w budownictwie i jako półprodukt. Często stosowana w produkcji mebli (niekoniecznie ogrodowych ze względu na dużą zawartość soków żywicznych).
    

2. Tarcica liściasta – uzyskiwana z drzew liściastych, takich jak dąb, buk, brzoza czy jesion. Jest bardziej odporna na uszkodzenia mechaniczne, co sprawia, że doskonale nadaje się do produkcji wysokiej jakości mebli, podłóg czy schodów.
    

3. Tarcica sucha i mokra – pod względem wilgotności tarcicę dzieli się na suchą (sezonowaną lub suszoną komorowo) oraz mokrą (niepoddaną procesowi suszenia). Tarcica sucha jest lżejsza i bardziej odporna na zniekształcenia, grzyby i insekty, dlatego częściej wykorzystywana jest w budownictwie.

Zalety suszenia:

• grzyby – drewno zawierające dużą ilość wilgoci jest idealnym środowiskiem dla rozwoju grzybów, takich jak pleśnie i huby. Te organizmy mogą powodować gnicie drewna, obniżając jego jakość oraz trwałość. Suszenie zmniejsza poziom wilgoci, hamując wzrost i rozwój tych organizmów;

• insekty – wiele szkodników, takich jak korniki czy spuszczel pospolity, preferuje wilgotne drewno do rozmnażania i żerowania. Redukcja wilgoci zniechęca te insekty do zasiedlenia tarcicy, co jest szczególnie ważne w przypadku drewna stosowanego na zewnątrz lub w wilgotnych warunkach;

• stabilność wymiarowa – suszenie tarcicy pozwala zminimalizować ryzyko deformacji, pękania, skręcania i innych zmian wymiarowych, które mogą wystąpić, gdy drewno naturalnie traci wilgoć po przetarciu. Kontrolowane suszenie zapewnia równomierne usuwanie wilgoci z wewnętrznych warstw drewna, co przyczynia się do jego większej stabilności w trakcie użytkowania;

• zwiększenie wytrzymałości mechanicznej – badania wykazały, że suche drewno jest zazwyczaj wytrzymalsze i twardsze niż drewno niesuszone. Proces suszenia zwiększa odporność materiału na obciążenia mechaniczne, co jest ważne w wielu zastosowaniach konstrukcyjnych i dekoracyjnych;

• efektywność obróbki i koszty transportu – suszenie drewna ułatwia jego obróbkę, ponieważ suche drewno jest lżejsze i mniej lepkie, co przekłada się na mniejsze zużycie narzędzi i maszyn. Ponadto suszenie zmniejsza masę drewna, co obniża koszty transportu i ułatwia manipulację materiałem;

• przygotowanie do impregnacji i malowania – suche drewno lepiej przyjmuje impregnaty, lakiery i farby, zapewniając lepszą ochronę i estetykę wykończenia. Wilgotne drewno może prowadzić do nierównomiernego pokrycia powierzchni i problemów z przyleganiem powłok.

Rodzaje tarcicy w zależności od obróbki

Oprócz podziału na tarcicę liściastą i iglastą możemy wyróżnić różne rodzaje tarcicy w zależności od stopnia i rodzaju obróbki.

• Tarcica nieobrzynana – charakteryzuje się tym, że jej krawędzie są pozostawione w naturalnej formie, z kawałkami kory. Jest to tańsza opcja, stosowana tam, gdzie estetyka nie jest priorytetem.

• Tarcica obrzynana – posiada równe krawędzie, co ułatwia jej wykorzystanie jako półprodukt czy jako elementy niewidoczne w konstrukcjach.

• Tarcica strugana – to tarcica, która została poddana dodatkowej obróbce, nadającej jej gładką powierzchnię. Taki materiał jest często wykorzystywany w miejscach widocznych, np. do elementów dekoracyjnych czy konstrukcyjnych wewnątrz budynków.

Zastosowania tarcicy

Tarcica znajduje szerokie zastosowanie w różnych branżach. Oto kilka z najczęściej spotykanych zastosowań tarcicy.

1. Budownictwo – tarcica jest kluczowym materiałem konstrukcyjnym, używanym w budowie dachów, ścian, podłóg oraz elementów nośnych budynków. Szczególnie tarcica iglasta (sosna, świerk) cieszy się dużym uznaniem ze względu na swoją wytrzymałość, elastyczność i łatwość obróbki. To właśnie dzięki tym właściwościom tarcica iglasta jest podstawowym materiałem w konstrukcjach szkieletowych, a także w budownictwie domów z drewna, które zyskują na popularności jako ekologiczne i energooszczędne rozwiązania. Tarcica konstrukcyjna jest wykorzystywana także do budowy więźb dachowych, schodów oraz belek stropowych, dzięki czemu konstrukcje są solidne i trwałe.
    

2. Meblarstwo – w produkcji mebli tarcica liściasta (dąb, buk, orzech) odgrywa istotną rolę, zwłaszcza w segmentach mebli ekskluzywnych i długowiecznych. Tarcica liściasta jest ceniona za swoją wyjątkową twardość, odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz piękne usłojenie, które nadaje meblom unikalny wygląd. Dzięki tym właściwościom tarcica ta jest często wykorzystywana do produkcji stołów, krzeseł, szaf, a także elementów ozdobnych, jak np. inkrustacje. Meble wykonane z tarcicy liściastej nie tylko spełniają funkcje użytkowe, ale także stanowią element dekoracyjny.

3. Stolarka okienna i drzwiowa – tarcica strugana, wyróżniająca się gładką powierzchnią i precyzyjnymi wymiarami, jest powszechnie stosowana do produkcji stolarki budowlanej. Drzwi, okna oraz ramy okienne wykonane z tarcicy są trwałe, estetyczne i odporne na warunki atmosferyczne, zwłaszcza jeśli są odpowiednio zabezpieczone i lakierowane. Tarcica o wysokiej klasie jakości pozwala na produkcję elementów stolarki, które nie tylko pełnią funkcje praktyczne, ale także dodają elegancji wnętrzom i fasadom budynków. Drewno jako materiał naturalny sprawia, że drzwi i okna mają doskonałe właściwości termoizolacyjne, co dodatkowo zwiększa ich atrakcyjność w budownictwie energooszczędnym.

Podsumowanie

Tarcica to niezwykle wszechstronny materiał, który znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach, od budownictwa po meblarstwo. Zrozumienie, co to jest tarcica oraz jakie są jej rodzaje, pozwala na świadome podejmowanie decyzji przy wyborze materiału do różnorodnych projektów. Zarówno tarcica iglasta, jak i liściasta mają swoje specyficzne cechy i zastosowania, a wybór odpowiedniego rodzaju zależy od specyfiki projektu oraz wymagań technicznych. Sodra oferuje wysokiej jakościdrewno skandynawskie – tarcicę iglastą, która idealnie nadaje się do zastosowań konstrukcyjnych i budowlanych i wielu innych, dzięki swojej wytrzymałości oraz precyzyjnej obróbce.